Linux CentOS Komutları Nelerdir

CentOS, dünya genelinde pek çok sistem yöneticisi ve geliştirici tarafından tercih edilen, güvenilir bir Linux dağıtımıdır. Bu yazıda, CentOS kullanıcıları için hem temel hem de ileri düzey komutları ele alacağız. Bu komutları öğrenerek, sisteminizi daha verimli bir şekilde yönetebilir, günlük işlerinizi hızla gerçekleştirebilirsiniz. Hadi başlayalım!

CentOS İçin Temel Komutlar

CentOS üzerinde çalışırken, sistem yönetimini kolaylaştıracak bazı temel komutlar vardır. İşte en sık kullanılan temel komutlar:

• ls: Bu komut, mevcut dizindeki dosya ve klasörleri listeler. Örneğin, ls -l komutu, dosya izinleri ve sahiplik gibi detaylı bilgileri gösterir.

• cd: Dizinler arasında geçiş yapmak için kullanılır. Örneğin, cd /home/kullanıcıadı komutuyla belirtilen dizine geçiş yapabilirsiniz.

• mkdir: Yeni bir klasör oluşturur. mkdir yeni_klasör komutu, belirtilen isimde bir klasör yaratır.

• touch: Yeni bir dosya oluşturmak için kullanılır. Örneğin, touch dosya.txt komutu, “dosya.txt” adında boş bir dosya oluşturur.

• cp: Dosyaları ve klasörleri kopyalar. cp dosya.txt /hedef_klasör/ komutu, dosyayı belirtilen klasöre kopyalar.

• mv: Dosya ve klasörleri taşır veya yeniden adlandırır. mv dosya.txt yeniisim.txt komutuyla dosyanın adını değiştirebilirsiniz.

• rm: Dosya ve klasörleri siler. rm dosya.txt komutuyla dosyayı silebilirsiniz.

Dosya ve Dizin İzinlerini Yönetme

CentOS’ta dosya ve dizin izinlerini yönetmek, sistem güvenliği için oldukça önemlidir. Bu alanda kullanılan bazı temel komutlar şunlardır:

• chmod: Dosya ve dizin izinlerini değiştirmek için kullanılır. Örneğin, chmod 755 dosya.txt komutuyla dosya izinlerini ayarlayabilirsiniz.

• chown: Bir dosyanın sahibini değiştirmek için kullanılır. chown kullanıcıadı dosya.txt komutuyla dosyanın sahibini değiştirebilirsiniz.

• chgrp: Dosya veya dizinin grubunu değiştirmek için kullanılır. Örneğin, chgrp grupadı dosya.txt komutu, dosyanın grubunu değiştirir.

Paket Yönetimi

CentOS’ta paket yönetimi, yazılım kurulumu, güncellenmesi ve kaldırılması için kritik bir işlemdir. İşte bu işlemler için kullanılan bazı temel komutlar:

• yum: Paketleri yükler, günceller ve kaldırır. Örneğin, yum install paket_adı komutuyla bir yazılımı yükleyebilirsiniz.

• rpm: RPM paketlerini yönetmek için kullanılır. rpm -i paket_adı.rpm komutuyla bir paketi kurabilir veya rpm -e paket_adı komutuyla kaldırabilirsiniz.

Sistem Bilgisi ve İzleme

Sistemin performansını ve durumunu izlemek, sağlıklı bir yönetim için önemlidir. İşte sistem bilgilerini görüntülemek ve izlemek için kullanılan bazı komutlar:

• top: Sistem kaynaklarının kullanımını ve çalışan süreçleri gerçek zamanlı olarak gösterir.

• free: RAM ve swap bellek kullanımını gösterir.

• df: Disk kullanımını gösterir. df -h komutu, disk alanını insan tarafından okunabilir formatta görüntüler.

• uname: Sistem hakkında bilgi verir. uname -a komutu, çekirdek sürümü ve sistem bilgilerini gösterir.

Ağ Yönetimi ve Sorun Giderme

Ağ sorunlarını gidermek ve ağ bağlantılarını yönetmek için bazı temel komutlar oldukça faydalıdır:

• ping: Ağ bağlantısını test eder ve gecikme süresini ölçer.

• traceroute: Bir paketin ağ üzerindeki yolunu izler.

• ifconfig: Ağ arabirimlerinin yapılandırmasını görüntüler ve değiştirir.

• netstat: Ağ bağlantıları, yönlendirme tabloları ve ağ istatistiklerini görüntüler.

Sistem Günlükleri ve Analizi

Sistem günlükleri, olası sorunları belirlemek ve çözmek için kritik bir rol oynar. Günlük dosyalarını analiz etmek için kullanılan bazı komutlar şunlardır:

• dmesg: Çekirdek ve sürücü mesajlarını görüntüler.

• tail: Bir dosyanın son satırlarını gösterir. Genellikle günlük dosyalarının izlenmesinde kullanılır.

• grep: Dosyalar içinde belirli metinleri arar. grep hata /var/log/messages komutuyla günlük dosyalarında “hata” kelimesini arayabilirsiniz.

• journalctl: Sistem günlüklerini yönetir ve görüntüler. journalctl -xe komutu, son hata kayıtlarını ve günlük olaylarını gösterir.

Kullanıcı Yönetimi

CentOS’ta kullanıcı ve grup yönetimi, sistem güvenliği ve yönetimi için gereklidir. İşte bu alanda kullanılan bazı temel komutlar:

• useradd: Yeni bir kullanıcı hesabı oluşturur. useradd yeni_kullanıcı komutuyla yeni bir kullanıcı ekleyebilirsiniz.

• usermod: Kullanıcı hesaplarını düzenlemek için kullanılır. usermod -aG wheel kullanıcıadı komutuyla bir kullanıcıyı belirli bir gruba ekleyebilirsiniz.

• userdel: Bir kullanıcı hesabını silmek için kullanılır. userdel kullanıcıadı komutuyla kullanıcıyı sistemden kaldırabilirsiniz.

• groupadd: Yeni bir grup oluşturur. groupadd yenigrup komutuyla yeni bir grup oluşturabilirsiniz.

• groupmod: Mevcut bir grubun ayarlarını değiştirir.

• groupdel: Grupları silmek için kullanılır.

Sonuç

Bu makalede, CentOS kullanıcıları için hem temel hem de ileri düzeyde faydalı olabilecek komutları ele aldık. Bu komutlar, sisteminizi daha verimli bir şekilde yönetmenize yardımcı olacaktır. Öğrendiklerinizi pratikte uygulayarak kendinizi geliştirebilir ve CentOS üzerinde daha etkili çalışabilirsiniz. Unutmayın, sürekli öğrenmek ve yeni şeyler denemek, yeteneklerinizi geliştirmenin anahtarıdır. İyi çalışmalar!